Canhasan Höyüğü’nde Sokak Yapısı Ortaya Çıkarıldı

Konya’daki Canhasan 3 Höyüğü’nde süren kazılarda, çanak çömleksiz Neolitik Dönem’e tarihlenen ve 8 metre uzunluğunda bir sokak yapısı ortaya çıkarıldı. Ankara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Adnan Baysal liderliğindeki ekip, bu mimari bulgunun Orta Anadolu’da şehircilik anlayışının erken izleri arasında yer aldığını belirtiyor. Yaklaşık M.Ö. 7450 yıllarına tarihlenen sokak, bireysel mimari duvarlara sahip bitişik yapıların bulunduğu yerleşim düzenine işaret ediyor.

Çatalhöyük’ü Hazırlayan Yerleşim: Canhasan 3 Höyüğü’nde Sokak Konsepti
Konya’nın merkez ilçelerinden Karatay’a bağlı Alaçatı köyünde yer alan Canhasan 3 Höyüğü, Orta Anadolu’nun en erken yerleşim örneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adnan Baysal başkanlığında 2022 yılından beri yürütülen kazılar, çanak çömleksiz Neolitik Dönem’in mimari ve sosyo-kültürel yapısına dair dikkat çekici bulgular sunmaya devam ediyor.

Bu sezon kazılarında ortaya çıkarılan en önemli buluntu ise 1 metre genişliğinde ve 8 metre uzunluğunda bir sokak yapısı oldu. Araştırma ekibi, bu yapının Orta Anadolu’daki ilk şehircilik uygulamalarına dair ipuçları sunduğunu ve çanak çömleksiz Neolitik Dönem için ender örnekler arasında yer aldığını vurguluyor.

Doç. Dr. Baysal, konuya ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
“Karşımıza çıkan mimari düzen son derece ilginç. Her yapı kendi duvarlarına sahip ve birbirine bitişik şekilde konumlanıyor. Bu durum, erken yerleşimlerdeki sosyal ve mekânsal düzeni anlamamız açısından çok önemli. Buradaki sokak konsepti, büyük olasılıkla günümüzdeki şehircilik anlayışının ilk adımlarını oluşturuyor. Bu bulgu, Anadolu için bir ilk değilse de, çanak çömleksiz Neolitik Dönem açısından nadir rastlanan örneklerden biri.”
Ortaya çıkarılan sokak, yaklaşık M.Ö. 7450 yıllarına tarihlendiriliyor. Bu durum, Canhasan 3 Höyüğü’nün yalnızca bir tarım köyü değil, aynı zamanda erken şehirleşme süreçlerine dair veriler sunan bir yerleşim olduğunu gösteriyor.

Obsidiyen Aletler ve Nadir Bir Ayna Bulundu
Kazılarda sokak yapısının yanı sıra farklı işlevlere sahip obsidiyen aletler de gün yüzüne çıkarıldı. Kesiciler, kazıyıcılar, bıçaklar ve farklı formlarda ok uçları arasında, üzerine ince desenler işlenmiş örnekler dikkat çekti. Bunun yanı sıra, obsidiyenden yapılmış bir ayna bulundu; bu obje, kazılarda ortaya çıkarılan en nadir buluntulardan biri olarak değerlendirildi.

Doç. Dr. Baysal, bu bulguların Neolitik Dönem toplumlarının günlük yaşamı ve ritüel pratikleri hakkında önemli bilgiler sunduğunu belirtti:
“Ortaya çıkardığımız kültür kalıntıları, dönemin insanlarının sosyal yapısı ve teknolojik becerileri hakkında kritik veriler sağlıyor. Obsidiyenden yapılmış nadir objeler, bu topraklarda yürütülen çalışmaların hem kalitesini hem de Anadolu’nun arkeolojik zenginliğini ortaya koyuyor.”
Kazı ekibine göre Canhasan 3 Höyüğü, Orta Anadolu’da yatay höyükleşme örneklerinin görüldüğü ender yerleşmelerden biri olarak, Çatalhöyük’ün öncüsü sayılabilecek bir konuma sahip. Burada yapılan keşifler, erken şehircilik anlayışının gelişim sürecini anlamak için kritik öneme sahip.

AA Harun Reşit Yıldıko