Bolu'da Kurulan Akbaba İstasyonu Ekolojik Döngüyü Gözler Önüne Seriyor
Bolu’nun Dörtdivan ilçesinde kurulan Akbaba İstasyonu, nesli küresel ölçekte tehdit altında bulunan dört akbaba türünün aynı anda gözlemlenebildiği nadir alanlardan biri olarak öne çıkıyor. Ekolojik döngünün kilit türleri arasında yer alan akbabaların beslenme davranışları, hastalıkların yayılmasını önleyici rolleri ve doğa koruma açısından taşıdıkları önem, bu istasyonda bilimsel ve toplumsal farkındalıkla izleniyor.
Ekolojik Döngünün Kilit Türleri Aynı Alanda
Bazı türleri dünya genelinde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan akbabaların yaşam döngüsü, Bolu’da oluşturulan Akbaba İstasyonu’nda düzenli olarak gözlemleniyor. Kuş Fotoğrafçıları ve Gözlemcileri Derneği öncülüğünde, Dörtdivan ilçesine bağlı Sorkun köyünde yaklaşık iki yıl önce hayata geçirilen Sorkun Ekoturizm Alanı içinde kurulan istasyon, geçen yıl Orman Genel Müdürlüğü desteğiyle faaliyete geçti.
İstasyon, kara akbaba, kızıl akbaba, küçük akbaba ve sakallı akbaba olmak üzere Türkiye’de bulunan dört akbaba türüne aynı anda ev sahipliği yapmasıyla bilimsel açıdan önemli bir gözlem alanı niteliği taşıyor. Bu özelliğiyle alan, yaban hayatı araştırmacıları ve kuş gözlemcileri için eşsiz bir doğal laboratuvar işlevi görüyor.
Beslenme Hiyerarşisi ve Doğanın Temizleyicileri
Akbaba İstasyonu’nda sabahın erken saatlerinde görevliler tarafından kontrollü biçimde bırakılan hayvan ölüleri, doğadaki beslenme hiyerarşisini net biçimde ortaya koyuyor. Gönüllü yaban hayatı rehberi Mehmet Ali Altunay’ın aktardığına göre, besin alana bırakıldığında ilk keşfi kuzgunlar yapıyor ve alanın güvenli olduğunu diğer kuşlara gösteriyor. Ardından kara akbaba leşin kalın derisini açarken, kızıl akbaba iç organları tüketiyor. Küçük akbaba geride kalan küçük et parçalarını temizliyor, en son sakallı akbaba kemiklerle besleniyor.
Bu sıra, doğada neredeyse hiçbir atık kalmamasını sağlıyor. Akbabaların son derece güçlü mide asitleri sayesinde bakteri ve patojen içeren besinleri dahi sindirebildikleri biliniyor. Bu özellikleri, akbabaları yalnızca yırtıcı kuşlar değil, aynı zamanda ekosistemin “doğal sağlık görevlileri” haline getiriyor.
Koruma, Eğitim ve Ekoturizm Boyutu
Akbaba İstasyonu, yalnızca bir gözlem alanı değil; aynı zamanda doğa eğitimi ve farkındalık merkezi olarak da konumlanıyor. Nesli tehlike altında bulunan türlerin izlenmesi, korunması ve kamuoyunda bilinç oluşturulması açısından istasyon önemli bir rol üstleniyor. Son bir yıl içinde yüzlerce yerli ve yabancı doğasever, kuş gözlemcisi, akademisyen ve öğrenci alanı ziyaret etti.
Altunay, Bolu’nun yırtıcı kuşlar açısından küresel ölçekte özel bir coğrafya olduğunu vurgulayarak, aynı anda dört akbaba türünün gözlemlenebildiği çok az bölge bulunduğunu belirtiyor. Bu ziyaretler, yalnızca bilimsel çalışmalara değil, aynı zamanda ilçe turizmine ve Türkiye’nin doğa temelli tanıtımına da katkı sağlıyor. Uzmanlara göre Akbaba İstasyonu, biyolojik çeşitliliğin korunması ile sürdürülebilir ekoturizmin birlikte geliştirilebileceğini gösteren örnek uygulamalardan biri olarak öne çıkıyor.
Mehmet Emin Gürbüz aa