Gelibolu Yarımadası'nda bulunan ve yurt dışına kaçırılan 5 bin yıllık 'Guennol Stargazer/Guennol Yıldız Avcısı' heykelinin New York'taki müzayedede satışının durdurulması için Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca girişimde bulunuldu. New York Times gazetesinde tam sayfa açık mektup yayınlandı.

Kilia İdolü için Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Nabi Avcı yurtdışında açık artırmada satılan eserler ile ilgili New York Times´ta açık bir mektup yayınladı.

New York Times'ın bugünkü sayısında tam sayfa yayınlanan mektupta, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığının, kayıp eserlerin Anadolu'daki köklerine dönmesine yardımcı olan kurum ve kuruluşlara minnettarlığını sunduğu ifade edildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Türkiye'den yurt dışına kaçırılan Kilia tipi idolün, New York'taki ünlü müzayede evi Christie's tarafından bugün satışa sunulacak olması üzerine, New York Times gazetesinde tam sayfa açık mektup yayınlatılarak, tarihi eser kaçakçılığına dikkat çekildi.

Kayıp eserlerin Anadolu topraklarına geri döndürülmesine yardımcı olan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür edilen mektupta: "Kültürel iş birliği ruhu ile bu tür tarihi eserlerin arkeolojik içeriğinin keşfedilmesi için sanat toplulukları ile süregelen iş birliğini sahiplenmekte ve bu tür eserlerin atalarından kalan yerlere dönmesi bağlamında Anadolu'nun antik eserlerinin hali hazırdaki ve gelecekteki koruyucularının Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile benzer çalışmalar yapacağına ilişkin iyi niyetimizi korumaktayız" denildi.

Mektupta, Orfeus Mozaiği'nin son dönemde Türkiye'ye iadesine yönelik Dallas Sanat Müzesi'ne, "Yorgun Herakles" heykelinin de 2011'deki iadesine ilişkin Boston Güzel Sanatlar Müzesi'ne özel olarak, mermer parçaları, antik sikkeler, mermer yazıtlar, amforalar, yazılı kanunlar ile Roma dönemine ait bir at koşum takımı da dahil olmak üzere toplam 4 bin 272 adet kültürel mirasın iadesi için tüm özel koleksiyonculara, müzayede evlerine ve üniversitelere teşekkür edildi.

İyi Niyetimizi Korumaktayız

İadelerdeki iyi niyetin, arkeolojik kayıtların korunması konusunda ülkelerin ve kültürel toplulukların bir arada çalışabileceğini gösterdiğine işaret edilen açık mektupta, şu ifadelere yer verildi: "Kültürel varlıkların ticareti ve satışı, UNESCO'nun 1970 tarihli evrensel 'Kültür Varlıkların Yasadışı İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması Sözleşmesi' ve Türkiye'nin yer altında veya yeni bulunan sanat eserlerinin ihracını yasaklayan 1884 tarihli ulusal 'Antik Yapılar' mevzuatı gibi uluslararası ve ulusal mevzuatlarla düzenlenmektedir.

Kültürel iş birliği ruhu ile bu tür tarihi eserlerin arkeolojik içeriğinin keşfedilmesi için sanat toplulukları ile süregelen iş birliğini sahiplenmekte ve bu tür eserlerin atalarından kalan yerlere dönmesi bağlamında Anadolu'nun antik eserlerinin hali hazırdaki ve gelecekteki koruyucularının Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile benzer çalışmalar yapacağına ilişkin iyi niyetimizi korumaktayız."

BAKAN AVCI: RAPAORLARI MAHKEMEYE SUNACAĞIZ

Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Gelibolu Yarımadası'nda bulunan ve yurt dışına kaçırılan 5 bin yıllık "Guennol Stargazer/Guennol Yıldız Avcısı" adlı heykelin New York'taki müzayedede satışa sunulmasına ilişkin "Müracaat ettiğimiz Amerikan mahkemesi bu konuda karar verdi. Mahkemenin geçici kararı şöyle; 'Christie's Müzayede Evi, bu eseri 60 gün satın alacak kişiye teslim edemeyecek ve ödeme kabul edemeyecek. Yani alıcı ve satıcı arasında bir anlaşma olsa bile bu anlaşmanın karşılık vecibeleri 60 gün yerine getirilemeyecek. Mahkemenin verdiği bu 2 aylık süre içerisinde de bu eserin Türkiye'ye aidiyeti konusunda gerekli bilimsel raporları mahkemeye sunacağız." dedi.

Geleneksel Türk okçuluğunun dünya kültürel mirasının temsil listesine kaydettirilmesi ile ilgili Okçular Vakfı'nda düzenlenen toplantıya katılan Bakan Avcı, gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.

Bakan Avcı, New York'taki Christie's Müzayede Evi'nde 3 milyon dolardan açık artırmaya çıkarılan Gelibolu Yarımadası'ndan kaçırıldığı belirtilen "Guennol Stargazer/Guennol Yıldız Avcısı" adlı eserle ilgili soru üzerine şunları söyledi:

"Bugün New York'taki Christie's Müzayede Evi tarafından organize edilen bir müzayede var. Burada Anadolu kaynaklı bir Kilia heykelciğinin satışa sunulduğunu geçtiğimiz haftalarda öğrendik. Bunun üzerine Washington'daki Kültür ve Turizm Bakanlığı Müşavirliğimiz üzerinden Büyükelçiliğimiz ve New York Konsolosluğumuzla temasa geçerek, bu satışın durdurulması ve muhtemel alıcı adaylarının da bunun Türkiye'de kaçırılmış bir eser olduğunun bilinmesini sağlamak için girişimde bulunduk. Düne kadar müzayede eviyle müzakerelerimiz devam etti."

Bugün New York Times gazetesinde tam sayfa bir açık mektubun yayınlanacağına dikkati çeken Avcı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Mektubun bugün şu sıralarda çıkmış olması lazım. Bu ilanda doğrudan müesseseyi hedef almadan farkındalık oluşturmak için daha önce buna benzer eserleri elde eden ama uluslararası hukuka ve ahlaka uygun olarak bunları Türkiye'ye iade eden müzeler ve kuruluşlara ve kişilere teşekkür ettik. Bir anlamda kızım sana söylüyorum gelinim sen anla. 'Bak böyle yaparsanız size teşekkür ederiz, böyle yapmazsanız mahkemelik olursunuz.' mesajını veren bir ilanımız yayınlandı. UNESCO'nun bu konuyla ilgili uluslararası sözleşmelerinin hükümleri hatırlatıldı bu açık mektubumuzda. Buna rağmen düne kadar müzakerelerimiz ve görüşmelerimizden bir sonuç alamadık. Müracaat ettiğimiz Amerikan mahkemesi bu konuda karar verdi. Mahkemenin geçici kararı şöyle; 'Christie's Müzayede Evi, bu eseri 60 gün boyunca satın alacak kişiye teslim edemeyecek ve ödeme kabul edemeyecek. Yani alıcı ve satıcı arasında bir anlaşma olsa bile bu anlaşmanın karşılık vecibeleri 60 gün yerine getirilemeyecek."

Bakan Avcı, mahkemenin verdiği ara kararın ikinci unsurundan da bahsederek, şunları kaydetti:

"Müzayedede açık artırmaya çıkarıldığı zaman bu eser, sunucu bu eserin üzerinde Türkiye'nin hak ve malikiyet iddiası olduğunu ve bununla ilgili bir dava sürecinin de yürümekte olduğunu orada açıkça ifade etmek mecburiyetinde. Yani satın alacak alıcı adayların bu eserin Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından takip altında olduğunu ve mahkeme konusu olduğunu, sürecin devam ettiğini ona göre hesap yapmak gerektiğini ikaz etmiş olacak. Mahkemenin verdiği bu 2 aylık süre içerisinde de bu eserin Türkiye'ye aidiyeti konusunda gerekli bilimsel raporları, zaten çalışmamız var, daha derli toplu hale getirip mahkemeye sunacağız. Eserin ülkemize iadesi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz."

- "200 yıldır devam eden büyük soygunun parçası"

Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, bu konunun herhangi bir eserin iadesiyle ilgili olmadığını vurgulayarak, bunun 200 yıldır devam eden büyük bir soygunun parçası olduğunu söyledi.

Geçen hafta Antalya'da Afrika ülkeleri UNESCO milli komisyonlarıyla toplantı yaptıklarını hatırlatan Avcı, o toplantıya katılan Afrika ülkeleri UNESCO milli komisyonları temsilcilerinin hemen hepsinin bu konudan şikayet ettiklerini anlattı. Avcı, toplantıdaki temsilcilerin ülkelerindeki pek çok tarihi ve kültürel unsurun eski sömürgeciler tarafından kaçırıldığını, müzelerinde sergilendiğini ve iade taleplerinin de cevapsız bırakıldığını söylediklerini belirtti.

Bakan Avcı, "Orada da kendilerine söyledim. Türkiye bu işin takipçisidir. Cumhurbaşkanımızın da söylediği gibi, 'Dünya 5'ten büyüktür.' BM'nin başka kuruluşlarında bu ilke yürürlükte olamasa bile UNESCO'da bu konu çok daha adil yöntemlerle çözülme imkanına sahip. UNESCO, gerçekten dünyanın 5'ten büyük olmadığını gösteren nadir BM komisyonundan biridir. O bakımdan kültürel varlıkların muhafazası konusunda gösterdikleri adilane ve hakkaniyete uygun tutumlar sebebiyle UNESCO Yürütme Kurulu'na ayrıca teşekkür ediyoruz." diye konuştu.

- Konya'daki Mevlana Müzesi'nde 600 yıllık mezar bulunması

Konya'daki Mevlana Müzesi'nin içerisine yapılacak ek bina inşaatı ve yapımı sırasında 600 yıllık mezarın ortaya çıkmasına ilişkin soruyu Bakan Avcı, şöyle yanıtladı:

"Orada belediye tarafından yapılan çalışma sırasında mezar nişaneleri ortaya çıkar çıkmaz, Konya İl Kültür Müdürlüğümüzü arayarak, gerekli talimat verildi. Çalışma durduruldu. Bugün de Konya'daki Koruma Kurulu bununla ilgili nihai kararı verecek. Oranın asli hüviyetine, geleneklerimize ve inancımıza uygun biçimde muhafazası için gerekli tedbir alınacak. Alındı zaten ama bunun resmiyete intikali için bugün resmi kurul toplanacak. Alternatif yerler var daha önce de zaten Konya Büyükşehir Belediyesine müze olarak yapılması düşünülen bu ek binanın, şu anda çalışmaların sürdürüldüğü ve durdurulduğu yerde değil de salonda, daha uygun bir yerde, oranın da ön arkeolojik incelemesinden sonra yapılmasının uygun olacağını söyledik. Konya Büyükşehir duyarlı belediyemizdir, ben onların da bu konuda gerekli adımı atacaklarını ve proje değişikliklerini geciktirmeden yerine getireceklerini biliyorum."

Atilla Memişsevil -  Lale Bildirici- AA